S/Gaas Jaalle Maxamed Siyaad Barre wuxuu ku dhashay magaalada Garbahaarey, ee Gobolka Gedo bishiii Oktoobar 6-dii Sanadkii1919kii.

Wuxuu ku dhashay Miyiga, inkastoo warbaahinta rasmiga ah ee Kacaanku ay qori jireen inuu ku dhashay deegaanka Baardheere. Waxaa la qiyaasayaa in Gen Max’ed Siyaad Bare uu dhashay Sanadkii 1912-kii in kastoo  wargeysyada rasmiga ah ee Kacaanku ay qori jireen inuu dhashay Sanadkii 1920kii.

Max’ed Siyaad Bare hooyadiis waxaa lagu magcaabi jiray Shaqlan Warfaa, waxeyna geeriyootay isagoo sideed jir ah, Aabihiina wuxuu geeriyooday 2 sano kaddib.

Gen Max’ed Siyaad Bare isagoo 10 jir ah, waxaa soo koriyay aderkiis Xirsi Bare iyo ayeeydiis Sacdiyo, wuxuuna ahaa curadkii Siyaad Bare oo lagu naaneesi jiray "Siyaad Garba Weyne”, inkastoo ay dadkii yaqaanay Max’ed Siyaad Bare ay sheegeen in aabihiis Siyaad Bare lagu dilay dagaal beeleed uuna ahaa abaanduulihii colkaasi.

Balse Radio Muqdisho iyo Wargeysyada Kacaankuba waxa ay qori jireen in uu Siyaad Bare ahaa halgamaa weyn uuna ka mid ahaa Ciidamadii uu hogaaminayay Cumar Samatar oo gumeysigii Talyaaniga la dagaalamayay una ku shahiiday aagga Ceel Mirikh oo ku yaalo deegaanka Dhuuso Mareeb Sanadkii 1930-kii .

Xersi Bare oo ahaaa Max’ed Siyaad Bare adeerkiis, gacantana ku haayay waxaa la dilay 3 sano ka dib dhimashaddii Siyaad Bare oo ku beegneyd Abaarihii Sanadkii 1933-Kii.

In kastoo Madaxweyne Maxamed Siyaad Barre yaraantiisi uu ahaa wiil yar oo reer miyi ah kana soo tagay Xoolihii Miyiga uu ku xanaaneyn jiray iyadoo xilgaasi reerahooda ay deganaayeen aaga Ceel-gaab.

Markii ugu horeysay waxuu yimid sida Taariikhda ku xususan Degmada Dhuuso Mareeb ee Gobolka Gal-guduud, wuxuuna uga sii gudbay magaalada Beledweyne, wuxuuna nasiib wanaag la kulmay askar halkaa lagu qoraayay oo uu ka mid noqday dhibowga ciidamada waxa uu ku galay xerada tababarada ee Beledwenye Sanadkii1936-dii.

Max’ed Siyaad Bare Markii uu tababarka u dhamaaday waxaa loo soo bedelay Magaalada Muqdisho, si uu tababaro dheeri ah oo ciidanimo ugu sii qaato Xero Ciidan oo ku taalay degmada Xamar Jajab ee Magaalada Muqdisho.

Max’ed Siyaad Bare wuxuu ka tagay howshii ciidanimada 1939-kii, kaddib markii loo soo sheegay geeridii adeeradiis oo kale ahaa Jaamac Bare iyo Maxamed Bare wuxuuna aaday deegaanka Ulasan ee ka tirsan Degmada Dhuuso Mareeb oo ay reerahiisu deganaayeen.

Max’ed Siyaad Bare miyiga ayuu degey wuxuuna ku guursaday Xaaskiisii ugu horeeysay oo lagu magacaabo jiray Faadumo Aw-Muse Sanadkii 1941-dii markaas oo uu Ingiriisku kala wareegay awoodii dalka Soomaaliya Taliskii Talyaaniga oo dagaalkii aduunweynaha labaad looga itaal roonaaday.

Max’ed Siyaad Bare isla sanadkaasi wuxuu ku biiray Ciidamada Ingiriiska, wuxuuna qaatay dalacaadii ugu horeysay oo aheyd Alifle Sanadkii 1941-dii, Alifkii labaadna wuxuu qaatay Sanadkii 1944tii, waxaana waxbarasho loogu diray Magaalada Nairobi Dugsigii lagu magcaabi jiray "Gin School” waxaana tababarkaas kaddib uu qaatay Darajada  kormeere Koowaad Sanadkii 1950-kii.

Markii Talyaaniga Dalka uu ku soo noqday, Gen Max’ed Siyaad Bare oo saddex xarigle ah waxaa loo qaaday dalka Talyaaniga Sanadkii 1952-kii .

16-kii October, 1954-tii ayuu qaatay Maxamed Siyaad Bare Xidigtii ugu horeysay waxa uuna noqday Sarkaal Maxamed Siyaad Bare wuxuu laba xidigle u dalacay Sanadii 1955-kii Sanadka markuu  ahaa 1957-kii waxa uu u Dalacay Darajada kabtan ama Dhamme Sanadkii Xigay 1958-kii Max’ed Siyaad Bare waxa uu noqday Dhamme ka tirsan Ciidanka Booliska Soomaaliyeed waxaana loo magacaabay Xafiiska Ciidanka Booliska Soomaaliyeed.

Sanadkii 1960-kii, waxaa la dhisay Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed oo uu hogaaminayay Generaalkii sida aadka ahaa loo jeclaa Gen- Daauud C/laahi Xersi oo markii uu geeriyooday Sanadkii 1965kii isla Sanadkaasi Gen Max’ed Siyaad Bare ayaa loo magcaabay Taliyihii Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed (XDS).

Sanadkii 1969kii koox ka tirsan Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed oo uu hogaaminayo Gen Jaalle Maxamed Siyaad Barre oo ahaa Taliyihii Ciidanka af-gembi lama filaan ah ay kula wareegeen awooda talada wadanka ayaga oo hal habeen ku qabsadey magaalo madaxda Muqdisho, halkaasi oo ay kaga dhawaaqeen dowladii Kacaanka Ummadda Soomaaliya.

Jaalle Siyaad wuxu wadanka u hor kacay horumar degdeg ah oo muuqda, ayadoo si iskaa-wax-u-qabso ah loo dhisey wadooyinka, dugsiyada, xarumaha bulshada, cusbitaalada iwm Sidoo kale waxaa dowladu ay la wareegtay maamulka iyo faro ku heynta Bangiyada, Beeraha ,Shirkadaha muhiimka ah, Warshadaha iyo dhamaan wixii muhiim ahaa sida Ganacsiga iyo Baayac-mushtarka.

Dowladu waxay si qeexan u mamnuucdey Qabyaalada, qoloqoleeysiga iyo iskala-sooca bulshada Soomaaliyeed dhexdeeda ah taasi oo si shaaric ah loo aasay qabyaalada, isla markaana lagu dhawaaqey in shacabka wadanku siman yihiin meel kasta ooy ka soo jeedaan ama qolo kasta ooy ku abtirsadaan.

Waxyaabaha ugu waawayn ee Kacaankii Ummadda Soomaaliyeed ku soo kordhiyeen waxay ahayd hirgelinta qoritaanka Far Soomaaliga, taasi oo noqotey mid dhaxalgal u ah bulsho weynta ku hadasha Luqada Af-Soomaaliga. Si loo fidiyo loona kobciyo qoritaanka luuqada Soomaaliga dowladuna waxay samaysay Ololihii Af-Soomaaliga ee bilaabmey Sanadkii 1974kii, wakhtigaasi oo dugsiyada la xiray si 25,000 oo arday iyo 3,000 oo ka tirsan Askarta Ciidanka Xoogga Dalka ay tegaan miyi iyo magaalo si ay u soo baraan qoritaanak farta cusub e Af-Soomaaliga dhowrkii sano ee xigay waxaa dowladu ka gaadhay heer sare ololahaasi baritaanka farta Soomaaliga waxa ayna sii kordhisey dadaalkii iyo tababaradii.

Sanadihii badnaa ee uu hayay talada dalka S/Gaas Jaalle Maxamed Siyaad Barre wuxuu gaadhsiiyey ummadda iyo wadanka Soomaaliya heerkii ugu sareeyay ee Soomaali waligeed gaadho.

Waxaa horumar muuqda lagu sameeyay wax soo saarka wadanka waxaa la dhisay warshado faro badan Xaga Ciidanka Xoogga iyo kuwa qalabka sida aad ayaa loo dhisay iyagana, waxeyna Soomaaliya ka mid noqotey shanta wadan ee ugu awooda badan Qaarada Afrika Dhaqaalaha, Waxbarashada, Caafimaadka iyo Shaqooyinka ayaa si xoowli ah u koray in kastoo Dadka Soomaalida 90% ay ahaayeen reer miyi balse markii danbe ay noqdeen 40% reer magaal aqoon leh.

Si kastaba ha ahaatee, 21kii sano ee xukunka milatari ka dib ayaa xoogii Kacaanka Umada Soomaaliya lagu khasbey ineey ka baxaan magaalo madaxda wadanaka taasi oo ay ka dambeeyeen ururo mucaarad ah iyo dagaalyahano ka soo horjeeday maamulkii kacaanka.

Bishii Janaayo 26keedii Sanadkii 1991kii ayuu  S/Gaas Jaalle Maxamed Siyaad Barre ka degay maamulka iyo hoggaanka talada Dalka ee uu maamulayay muddo 21-sanadood ah aaqirkiina wadanka ayuu isaga cararay.

Gen Maxamed Siyaad Barre Alaha Unaxariistee isagoo 75 sanno jir ah ayuu ku geeriyooday magaalada Lagos ee Dalka Nayjeriya Oktoobar 26keedii Sanadkii 1995kii. waxaa lagu aasay Dalka gudahiisa Gaar Ahaan Gobolka Geddo ee uu ka soo jeeday .

W/Diyaariyay Oo Soo Ururiyay Taariikhdan Kooban

Tifaftiraha Idaacada Ciidamada Qalabka Sida

Al-Ustaad Cumar Maxamed Kulmiye

Fadlan Ilaali Xuquuqda Qoraalka